آون آزمایشگاهی یا فور چیست؟

آون آزمایشگاهی یا فور در آزمایشگاه‌ها، وسایل مختلف را با استفاده از حرارت بالا خشک و استریل می‌کند. از این دستگاه در زمینه‌هایی همچون زیست‌شناسی، داروسازی و در پزشکی قانونی استفاده می‌شود. آون آزمایشگاهی قادر است؛ دما را تا بالای 300 درجه سانتیگراد برساند؛ البته انواعی نیز وجود دارند که دما را تا 600 درجه سانتیگراد افزایش می‌دهند. 
کاربردهای خاص آون آزمایشگاهی شامل انجام آزمایشات مختلفی همچون آنالیز صفاتی همانند تعیین مقاومت کششی، تغییر شکل و تاب‌آوری محصولات تولیدی، مقاومت لحیم‌کاری در تخته‌های مدار است. 
 باتوجه به کاربرد فراوان این دستگاه، کارخانه‌ و برندهای مختلف درصدد آن برآمدند که انواع مختلفی از آن را تولید کنند. به این ترتیب که در برخی از موارد، انتقال گرما به صورت طبیعی و در برخی دیگر با بهره‌گیری از پنکه یا جریان همرفتی هوای گرم و سرد انجام می‌شود.

 

انواع آون آزمایشگاهی

آون های استاندارد دیجیتال
آون های همرفتی
آون های سنگین

 

مشخصات فور آزمایشگاهی

 

بدنه ساخته شده با ورق فولادی و رنگ الکترواستاتیک اپوکسی

محفظه داخلی از جنس استینلس استیل

دارای طبقات (سینی های) متحرك

سیستم گردشی هوا، برای یكنواختی تمام زوایای داخلی محفظه

دارای سیستم محافظ که در صورت اشکال درسیستم کنترلر، دستگاه را خاموش می کند تا آسیبی به نمونه ودستگاه وارد نگردد

دمای کاری از محیط تا 200 درجه سانتیگراد و مدل سفارشی از200 درجه سانتیگراد به بالا

شروع کار مجدد خودکار پس ار قطع برق

دارای تایمر قابل تنظیم

دقت دمای 0.5 ± درجه سانتیگراد

کنترلر دما و زمان تک حافظه ای قابل تنظیم (برای دستگاه‌های معمولی) ، شیب و 12 حافظه قابل تنظیم (برای دستگاه‌های قابل برنامه ریزی) جهت استفاده در دما و زمان های مختلف

 

کاربرد آون آزمایشگاهی (فور آزمایشگاهی)

•    خشک کردن دستگاه ها
لازمه ی بسیاری از آزمایشگاه ها دستگاهی برای خشک کردن نمونه ها و از بین بردن رطوبت در آن ها است. این آون ها نقطه ی جوش آب را پایین می آورند و اجازه می‌دهد نمونه ها در دمای پایین تری خشک شوند.
علاوه بر این آون به منظور استریل یا خشک کردن وسایل شیشه‌ای و یا فلزی که در آزمایشگاه به کار میرود، استفاده می‌شود.
•    استریل کردن
کاربرد بسیار اساسی یک آون آزمایشگاهی استریل کردن وسایل آزمایشگاه و ابزار شیشه ای است. دمای ایده آل برای استریل کردن وسایل در آون باید حداقل 160 درجه سانتیگراد و به مدت 45 تا 60 دقیقه باشد.

 

تنظیم دما آون یا فور آزمایشگاهی

 

ترموستات : یک سوئیچ روشن و خاموش ساده عنصر گرم کننده را درگیر می کند تا دمای تنظیم شده را حفظ کند. به طور معمول ، درجه حرارت قبل از نشست برای مدت کوتاهی از این مقدار فراتر می رود و در نهایت زیر آستانه سقوط می کند.

کنترل متناسب : یک ترموستات دمای فر را کنترل می کند ، اما با نزدیک شدن به مقدار پیش گرم برای جلوگیری از گرم شدن بیش از حد ، گرما را کاهش می دهد.

کنترل  یکپارچه متناسب (PID) : یک پردازنده مقدار انرژی مورد نیاز برای حفظ دما را محاسبه می کند و آن را در برابر میزان اتلاف گرما در نظر می گیرد. این از گرم شدن بیش از حد و بیش از حد جلوگیری می کند و به طور معمول کم مصرف ترین وسیله برای تنظیم دما است.

تفاوت آون آزمایشگاهی با انکوباتور

براساس کاربرد این دو دستگاه عملکردهای متفاوتی نیز دارند. انکوباتور عموما جهت کشت نمونه‌های زنده مانند میکروب یا سلول‌های مختلف استفاده می‌شود اما آون آزمایشگاهی یا فور وسیله‌ای جهت خشک یا استریل کردن تجهیزات است. به همین جهت نیز محدوده دمایی انکوباتور بین 35 تا 65 درجه است. این درحالی است که در آون این بازه از 70 درجه شروع و به دماهای بسیار بالا و حداقل 300 درجه می‌رسد. ضمن اینکه استفاده از تایمر اهمیت چندانی در انکوباتور ندارد؛ درحالیکه وجود تایمر یکی از ملزومات آون است.